Ήρωες και κομπάρσοι

Έγραψα στην τελευταία δημοσίευση πως η διάκριση χαρακτήρων σε «πρωταγωνιστές» και «δευτερεύοντες» είναι αντίθετη στην όλη σύλληψη των «Γιων της Στάχτης».

Όταν πήρα τη θαρραλέα απόφαση να καταστρώσω μια σειρά βιβλίων φάνταζυ, κάπου στο 2001, είχα ήδη αρχίσει να συνειδητοποιώ πως αποτελεί σημαντικό μέρος της τεχνικής μου η χρήση πολλών προσώπων και η παράθεση/αντιπαράθεση απόψεων και οπτικών.

Και ήρθε η συζήτηση με ένα φίλο, εξαιρετικά ταλαντούχο συγγραφέα φαντασίας, με έντονους προβληματισμούς ως προς τη θεωρητική πλευρά της γραφής και του σχεδιασμού πλοκής.

Εκείνο τον καιρό μας απασχολούσε η φύση του κεντρικού χαρακτήρα τον οποίο ακολουθεί η δράση. Είχαμε καταλήξει πως υπάρχουν δυο κύριες σχολές στο είδος. Ο μοναχικός ήρωας από τη μια, η «συντροφιά ετερόκλητων χαρακτήρων» από την άλλη.

Ρωτάω, λοιπόν, μια μέρα το φίλο μου, τι γράφει αυτόν τον καιρό. Και μου λέει «Φάνταζυ», οπότε τον ρωτάω τι είναι αυτή τη φορά ο ήρωάς του, μάγος, πολεμιστής, κάτι άλλο, ολόκληρη ομάδα; Και μου απαντάει: «Δεν έχει ήρωα. Σκέψου κάτι σαν την επανάσταση του ’21. Ένας μεγάλος πόλεμος σε πολλά μέτωπα, που για να κερδηθεί πρέπει διάφοροι να παίξουν το ρόλο τους. Άλλοι κερδίζουν μάχες, άλλοι χάνουν, άλλοι γίνονται ήρωες, άλλοι προδίδουν, άλλοι εμφανίζονται από το πουθενά, άλλοι έχουν μια επιτυχία και μετά τίποτα, άλλοι σκοτώνονται, ο καθένας έχει δικά του κίνητρα και απόψεις, σκοτώνονται και μεταξύ τους χωρίς να υπάρχει κάποιος πάνω απ’ όλους να τους συντονίσει».

Αυτή είναι μια αρκετά καλή περιγραφή της επανάστασης.

Εντάξει, εγώ δεν έχω το θάρρος να καταπιαστώ με κάτι τόσο δύσκολο. Δεν ξέρω αν θα κατόρθωνα να διατηρήσω το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Ένιωθα την ανάγκη να αφιερώσω περισσότερο κείμενο σε ένα μικρό αριθμό χαρακτήρων, να τους χρεώσω περισσότερες πράξεις απ’ ότι στους υπόλοιπους, για να μπορέσω να δουλέψω.

Αλλά το μυαλό μου πήρε μπρος. Γιατί να υπάρχει οποιαδήποτε σχέση ανάμεσα στους κεντρικούς χαρακτήρες του τύπου «αχ, τώρα που εμείς ψάχνουμε το μαγικό σπαθί, βαστάει άραγε ο φίλος μας που τον στείλαμε να υπερασπίσει το πέρασμα απέναντι στις ορδές του Σκότους»; Εδώ που τα λέμε, γιατί να γνωρίζονται καν; Να το πάμε ένα βήμα παραπέρα: γιατί να ξέρουν καν ο ένας την ύπαρξη του άλλου; Δεν είναι πολύ στημένες οι κοινές αφετηρίες και οι διάφοροι συνεκτικοί χαρακτήρες που βολοδέρνουν από το ένα κομμάτι της ομάδας στο άλλο χωρίς πειστικό λόγο;

Και τι πάει να πει «πιστός σύντροφος»; Δεν έχει δικά του «θέλω» ο βοηθός ενός πρωταγωνιστή; Υπάρχει μόνο για να προχωράει η πλοκή στα δύσκολα σημεία, να γίνεται γραφικός και να γεμίζουν πού και πού σελίδες με το παρελθόν του που έρχεται ουρανοκατέβατο να τον στοιχειώσει ξαφνικά και να ικανοποιήσει τυχόν απορίες του αναγνώστη; Ή όταν θέλουμε να δείξουμε πώς είδε ένα σημαντικό γεγονός ο τυχαίος στρατιώτης μέσα στο πλήθος, δημιουργούμε έναν ξαφνικά, τον ψυχογραφούμε όσο πιο καλά μπορούμε, τον βάζουμε να σκέφτεται την αρραβωνιαστικιά του για να συγκινηθεί ο αναγνώστης και μετά τον σκοτώνουμε και πάμε παρακάτω; Πού είναι η εξέλιξη, το βασικό όχημα του δράματος; Η αίσθηση ότι η ιστορία έχει μια αρχή, ένα τέλος και μια πορεία που τα συνδέει; Ότι δεν είναι απλώς η απεικόνιση μιας στατικής στιγμής ξεκομμένης από το χρόνο; Όχι μόνο για τους «ήρωες», αλλά για όσο περισσότερα άτομα είναι δυνατόν, έστω κι αν η αρχή και το τέλος της δεν είναι πάντα η αρχή και των τέλος των ίδιων της σειράς των βιβλίων.

Αυτό είναι ένα ακόμη στοίχημα των «Γιων», πέρα από την ελληνικότητά τους.


[Και για όσους αναρωτιούνται: απ’ όσο ξέρω, ο φίλος μου δεν έγραψε πάνω από 30-40 σελίδες πάνω στην ιδέα του]